Ode aan de buschauffeur
7 december 2017 - Kandy, Sri Lanka
Eindelijk!!! We hebben en notebook gekocht. Ik heb zo geprobreerd om iets te schrijven op mijn telefoon. Heb zelfs een schoolschrift aangeschaft in Thailand om dingen op te schrijven. Maar allen bleken niet motiverend genoeg om daadwerkelijk ervaringen en herinneringen vast te leggen (zonder beelden). Ofwel, ik stel mijn prio’s verkeerd, tis hoe je het bekijkt.
Nou, hier gaat ie dan! Finally.
De ode aan de buschauffeur
Ik heb ooit eens een stuk gelezen over de bouwvakker in NL. Dat artikel gaf ‘een kijk’ hoe hij de dagelijkse kost verdient en liet de ‘menselijke kant’ zien van deze man der mannen (en vrouw der vrouwen) die het fundament van onze samenleving is. (waar wij hem eigenlijk alleen kennen van het fluiten naar vrouwen, vunzige moppen, de behaarde spleet boven de afgezakte broek en het bekende vrijdagmiddagritueel zittend op een krat met een flesje bier aan de mond; die uiteraard is geopend met zijn tanden).
Zo ook zou je op het eerste gezicht een vooroordeel kunnen hebben over de buschauffeur in Sri Lanka. Onterecht kan ik u vertellen!
Dit zijn helden die elke dag opnieuw hun leven riskeren om de medemens op tijd naar de plek van bestemming te brengen. Deze mannen leggen hun leven dagelijks op de waagschaal. Want mijn Boeddha, wat rijden ze als een Max Verstappen die chicken speelt op het asfalt met hun medeweggebruikers. Ze spenderen namelijk meer tijd op de verkeerde helft van de weg (en ja ik weet dat men links rijdt in Sri Lanka ipv rechts; dank voor het vertrouwen).
Ik snap het ook wel. Als buschauffeur voel je je genoodzaakt om alle passagiers op tijd van A naar B te brengen. Natuurlijk. En die verrekte tuktuks, brommertjes, honden en koeien op de weg zijn ook vervelend!
Opperste concentratie voor de man achter het grote stuur is dan ook vereist. Vandaar dat er ook altijd in duo’s wordt gewerkt. De daadwerkelijke bestuurder van de stalen moordmachine op 6 wielen en zijn sidekick. Een Batman & Robin zou je kunnen zeggen. (meer een Evil Knievel &...., nee, die heeft geen partner).
Zo oud, verroest en gammel het voertuig zelf is, zo’n geoliede machine zijn de chauffeur en zijn hulpje. Het feit dat ze beiden stijf staan van de lokale ‘uppers’ (ze kauwen continue op zo’n beetje alles wat de lokale energie verrijkende flora te bieden heeft) zal ook een rol spelen dat ze zo feilloos op elkaar zijn afgestemd.
Onze eerste (indirecte) encounter met dit fenomeen was binnen het eerste uur nadat we buiten de schuifdeuren van het vliegveld tussen Colombo en Negombo stonden. Na eerst 30 minuten de tuktuk berijders van ons afgeslagen te hebben, hadden we een lift gevonden met 2 Canadezen die via AirBnB een kamer hadden geboekt. Toen de eigenaar van het slaapadres aankwam, vroegen we hem of hij nog een kamer overhad en 5 minuten later zaten we met z’n allen in zijn busje. Een Somalische/Canadese vader die een keer per jaar met zijn dochter gaat duiken; en haar ook maar een keer per jaar ziet volgens mij, want hij woont in Somalie en zij in Canada).
Anyway..... We kwamen terecht in het verkeer van Sri Lanka met haar buschauffeurs... Het was al donker en tussen de monsterlijke bussen en zoemende tuktuks naar ons slaapadres. Dit was al behoorlijk chaotisch, maar het werd ons pas echt duidelijk in Hikkaduwa. (Hier zijn we de dag erna naar toe gegaan>met de trein ja ).
Door dit kustplaatsje liep de verharde weg, die langs de gehele kust van Noord naar Zuid loopt, waar alle bussen wedstrijdje doen en continue naast elkaar rijden (tweebaans weg) om in te halen. En dan mogen ze weliswaar preventief toeteren met hun scheepshoorn en luchtalarmen om te laten weten dat ze eraan komen, maar toch: L E - V E N S - G E - V A A R - L I J K. Vooral als de koffietent met de enige goede koffie in de stad pal aan deze weg ligt en je er ’s ochtends nog slaapdronken naar toe moet. Als ontwetende toerist verwacht je dit niet bepaald. Brutale tuktuks okee, maar vliegende bussen?!
Wat is het verhaal, na enige research. Iedereen in Sri Lanka kan een stadsbus kopen en routes gaan rijden. De ticketverkoop mogen ze zelf houden (op een kleine procentuele overheidsofdracht na). Je kunt je dus voorstellen dat elke gek met een gebrek van 3 totaal verroeste afgedankte bussen 1 bus knutselt en mensen gaat oppikken langs de weg. Er rijden dan ook meer bussen op het asfalt dan er normale personenauto’s rijden. En die bussen willen dus zoveel mogelijk geld verdienen. Wat simpelweg inhoudt dat ze elkaar moeten aftroeven voor elke busstop. Als een andere bus eerder bij de volgende busstop is dan gaat de deze er met alle Roeppies vandoor! Er wordt dus om elke meter wegdek gevochten.
Ons doel om transport op het asfalt te vermijden werd een doel op zich. Echter door een treinstaking (de langste tot heden in Sri Lanka) die werd ingezet tijdens ons verblijf, werden we toch genoodzaakt om de bus te nemen. In die zin dat de taxi (een prive chauffeur die je door het land rijdt; heel gebruikelijk voor de toerist blijkbaar) ons toch wat te overdreven, lees prijzig, was.
Met knikkende knieen zijn we dan toch voor het eerst de bus ingestapt in Kandy. Een prima ontgroening, omdat deze bus stil stond op de busterminal. Waar normaliter elke bus haar passagiers al rijdend oppikt of afzet. Inderdaad, bussen stoppen niet in Sri Lanka, alleen bij het eerste vertrekpunt en de eindbestemming.
En waar wij in Nederland ons spuugkitje hebben ingevoerd, zal dat in Sri Lanka nooit nodig zijn. De mensen hebben diepgaand respect voor de busman en zijn Robin. Men springt met liefde uit de nog rijdende bus, zodat de bus niet hoeft te stoppen. Men heeft er zelfs een techniek voor ontwikkeld hoe bij de halte uit de bus te springen zonder koprollende in de greppel te belanden. Dat zeg ik je, diepgaand respect.
Het busstation in Kandy. Gepakt en gezakt met onze backpacks en rugzakken zochten wij een plek in de stationair draaiende brommende metalen beer. De backpack werd vooraan naast de chauffeursstoel gelegd, want er was nergens anders plek. En onze rugzak tussen de benen.
Om een beeld te schetsen van het interieur van de bus: Geheel chroom met leren versleten rode bekleding met veel fluoriserende lampjes en reggea muziek op flatscreen vooraan. De bus valt van ellende uit elkaar, maar er hangt een flatscreen! En soort rijdende disco. Dit was dan ook langeafstandenbus, de ‘luxere uitvoering’ ten opzichte van de regionale of stadsbus. De bus heeft ARKO (Alle Ramen Kunnen Open) wat alle straatverkopers de gelegenheid geeft om hun prullaria, fruit, water en andere onverklaarbare etenswaren aan te bieden door het raam. Wat ze overigens niet doen in de grotere dorpen waar de bus soms iets langer wacht om meer passagiers mee te kunnen nemen. Hier lopen ze de bus in met hun volle mandjes en manoevreren ze zich behendig tussen de menigte van de volle bus. Ik spreek van menigte omdat een bus ongeveer 50 zitplekken heeft en hier nog eens ruim 50 tot 60 staande busreizigers worden bijgepropt. Elke keer wanneer wij ervan overtuigd waren dat er ECHT geen kind meer bij kon, werd er een gehele familie, terugkerend van de markt met volle tassen, aan het gezelschap toegevoegd. Gecoordineerd door Robin uiteraard.
Het is dan ook niet gek dat er wordt gevochten om de felbegeerde vrijkomende zitplek. Omdat de buschauffeur dus niet stopt bij de halte om de klant uit te laten stappen, moet deze ver voor de halte al aanstalte maken om zich voor te bereiden op de sprong uit de bus en de reis naar de deur met volle tassen door de massa van mensen in de rijdende bus. Dit gaat niet onopgemerkt door de medereizigers. Dus zodra er ook maar het idee wordt gewekt dat dit het eindpunt van de reis is, aast de halve bus al op de vrijkomende plek. Jong/oud, vitaal/versleten, dik/dun, rijk/arm, er wordt totaal geen onderscheid gemaakt op het moment van een vrijkomende zitplek in de bus. Deze wet geldt overigens ook voor het reizen met de trein. (lees hier: ode aan de conducteur).
Haha, dacht je nu echt dat dit een werkende link was?! Deze ode heeft me al 2 maanden van mijn leven gekost!
Maar ik kan niet anders zeggen dat ik de busrit van Kandy naar Unuradhapura kan navertellen. Dus eerlijk is eerlijk, de buschauffeur heeft ook mijn respect gewonnen. Hij heeft samen met zijn buddy ons ‘veilig’ door het berglandschap van hartje Sri Lanka geloodst. Een helse tocht van 137km door dorpjes bezaait met straathonden, straatjes vol met brommers en tuktuks, schreeuwende mensen, lachende mensen, veel armoede, prachtig berglandschap, dichtbegroeide jungles, uitgestrekte rijstvelden, kortom uniek Sri Lanka. Ik had het voor geen goud willen missen! Maar kuste na elke busreis toch ook wel weer de grond...
Babbel
Nou, hier gaat ie dan! Finally.
De ode aan de buschauffeur
Ik heb ooit eens een stuk gelezen over de bouwvakker in NL. Dat artikel gaf ‘een kijk’ hoe hij de dagelijkse kost verdient en liet de ‘menselijke kant’ zien van deze man der mannen (en vrouw der vrouwen) die het fundament van onze samenleving is. (waar wij hem eigenlijk alleen kennen van het fluiten naar vrouwen, vunzige moppen, de behaarde spleet boven de afgezakte broek en het bekende vrijdagmiddagritueel zittend op een krat met een flesje bier aan de mond; die uiteraard is geopend met zijn tanden).
Zo ook zou je op het eerste gezicht een vooroordeel kunnen hebben over de buschauffeur in Sri Lanka. Onterecht kan ik u vertellen!
Dit zijn helden die elke dag opnieuw hun leven riskeren om de medemens op tijd naar de plek van bestemming te brengen. Deze mannen leggen hun leven dagelijks op de waagschaal. Want mijn Boeddha, wat rijden ze als een Max Verstappen die chicken speelt op het asfalt met hun medeweggebruikers. Ze spenderen namelijk meer tijd op de verkeerde helft van de weg (en ja ik weet dat men links rijdt in Sri Lanka ipv rechts; dank voor het vertrouwen).
Ik snap het ook wel. Als buschauffeur voel je je genoodzaakt om alle passagiers op tijd van A naar B te brengen. Natuurlijk. En die verrekte tuktuks, brommertjes, honden en koeien op de weg zijn ook vervelend!
Opperste concentratie voor de man achter het grote stuur is dan ook vereist. Vandaar dat er ook altijd in duo’s wordt gewerkt. De daadwerkelijke bestuurder van de stalen moordmachine op 6 wielen en zijn sidekick. Een Batman & Robin zou je kunnen zeggen. (meer een Evil Knievel &...., nee, die heeft geen partner).
Zo oud, verroest en gammel het voertuig zelf is, zo’n geoliede machine zijn de chauffeur en zijn hulpje. Het feit dat ze beiden stijf staan van de lokale ‘uppers’ (ze kauwen continue op zo’n beetje alles wat de lokale energie verrijkende flora te bieden heeft) zal ook een rol spelen dat ze zo feilloos op elkaar zijn afgestemd.
Onze eerste (indirecte) encounter met dit fenomeen was binnen het eerste uur nadat we buiten de schuifdeuren van het vliegveld tussen Colombo en Negombo stonden. Na eerst 30 minuten de tuktuk berijders van ons afgeslagen te hebben, hadden we een lift gevonden met 2 Canadezen die via AirBnB een kamer hadden geboekt. Toen de eigenaar van het slaapadres aankwam, vroegen we hem of hij nog een kamer overhad en 5 minuten later zaten we met z’n allen in zijn busje. Een Somalische/Canadese vader die een keer per jaar met zijn dochter gaat duiken; en haar ook maar een keer per jaar ziet volgens mij, want hij woont in Somalie en zij in Canada).
Anyway..... We kwamen terecht in het verkeer van Sri Lanka met haar buschauffeurs... Het was al donker en tussen de monsterlijke bussen en zoemende tuktuks naar ons slaapadres. Dit was al behoorlijk chaotisch, maar het werd ons pas echt duidelijk in Hikkaduwa. (Hier zijn we de dag erna naar toe gegaan>met de trein ja ).
Door dit kustplaatsje liep de verharde weg, die langs de gehele kust van Noord naar Zuid loopt, waar alle bussen wedstrijdje doen en continue naast elkaar rijden (tweebaans weg) om in te halen. En dan mogen ze weliswaar preventief toeteren met hun scheepshoorn en luchtalarmen om te laten weten dat ze eraan komen, maar toch: L E - V E N S - G E - V A A R - L I J K. Vooral als de koffietent met de enige goede koffie in de stad pal aan deze weg ligt en je er ’s ochtends nog slaapdronken naar toe moet. Als ontwetende toerist verwacht je dit niet bepaald. Brutale tuktuks okee, maar vliegende bussen?!
Wat is het verhaal, na enige research. Iedereen in Sri Lanka kan een stadsbus kopen en routes gaan rijden. De ticketverkoop mogen ze zelf houden (op een kleine procentuele overheidsofdracht na). Je kunt je dus voorstellen dat elke gek met een gebrek van 3 totaal verroeste afgedankte bussen 1 bus knutselt en mensen gaat oppikken langs de weg. Er rijden dan ook meer bussen op het asfalt dan er normale personenauto’s rijden. En die bussen willen dus zoveel mogelijk geld verdienen. Wat simpelweg inhoudt dat ze elkaar moeten aftroeven voor elke busstop. Als een andere bus eerder bij de volgende busstop is dan gaat de deze er met alle Roeppies vandoor! Er wordt dus om elke meter wegdek gevochten.
Ons doel om transport op het asfalt te vermijden werd een doel op zich. Echter door een treinstaking (de langste tot heden in Sri Lanka) die werd ingezet tijdens ons verblijf, werden we toch genoodzaakt om de bus te nemen. In die zin dat de taxi (een prive chauffeur die je door het land rijdt; heel gebruikelijk voor de toerist blijkbaar) ons toch wat te overdreven, lees prijzig, was.
Met knikkende knieen zijn we dan toch voor het eerst de bus ingestapt in Kandy. Een prima ontgroening, omdat deze bus stil stond op de busterminal. Waar normaliter elke bus haar passagiers al rijdend oppikt of afzet. Inderdaad, bussen stoppen niet in Sri Lanka, alleen bij het eerste vertrekpunt en de eindbestemming.
En waar wij in Nederland ons spuugkitje hebben ingevoerd, zal dat in Sri Lanka nooit nodig zijn. De mensen hebben diepgaand respect voor de busman en zijn Robin. Men springt met liefde uit de nog rijdende bus, zodat de bus niet hoeft te stoppen. Men heeft er zelfs een techniek voor ontwikkeld hoe bij de halte uit de bus te springen zonder koprollende in de greppel te belanden. Dat zeg ik je, diepgaand respect.
Het busstation in Kandy. Gepakt en gezakt met onze backpacks en rugzakken zochten wij een plek in de stationair draaiende brommende metalen beer. De backpack werd vooraan naast de chauffeursstoel gelegd, want er was nergens anders plek. En onze rugzak tussen de benen.
Om een beeld te schetsen van het interieur van de bus: Geheel chroom met leren versleten rode bekleding met veel fluoriserende lampjes en reggea muziek op flatscreen vooraan. De bus valt van ellende uit elkaar, maar er hangt een flatscreen! En soort rijdende disco. Dit was dan ook langeafstandenbus, de ‘luxere uitvoering’ ten opzichte van de regionale of stadsbus. De bus heeft ARKO (Alle Ramen Kunnen Open) wat alle straatverkopers de gelegenheid geeft om hun prullaria, fruit, water en andere onverklaarbare etenswaren aan te bieden door het raam. Wat ze overigens niet doen in de grotere dorpen waar de bus soms iets langer wacht om meer passagiers mee te kunnen nemen. Hier lopen ze de bus in met hun volle mandjes en manoevreren ze zich behendig tussen de menigte van de volle bus. Ik spreek van menigte omdat een bus ongeveer 50 zitplekken heeft en hier nog eens ruim 50 tot 60 staande busreizigers worden bijgepropt. Elke keer wanneer wij ervan overtuigd waren dat er ECHT geen kind meer bij kon, werd er een gehele familie, terugkerend van de markt met volle tassen, aan het gezelschap toegevoegd. Gecoordineerd door Robin uiteraard.
Het is dan ook niet gek dat er wordt gevochten om de felbegeerde vrijkomende zitplek. Omdat de buschauffeur dus niet stopt bij de halte om de klant uit te laten stappen, moet deze ver voor de halte al aanstalte maken om zich voor te bereiden op de sprong uit de bus en de reis naar de deur met volle tassen door de massa van mensen in de rijdende bus. Dit gaat niet onopgemerkt door de medereizigers. Dus zodra er ook maar het idee wordt gewekt dat dit het eindpunt van de reis is, aast de halve bus al op de vrijkomende plek. Jong/oud, vitaal/versleten, dik/dun, rijk/arm, er wordt totaal geen onderscheid gemaakt op het moment van een vrijkomende zitplek in de bus. Deze wet geldt overigens ook voor het reizen met de trein. (lees hier: ode aan de conducteur).
Haha, dacht je nu echt dat dit een werkende link was?! Deze ode heeft me al 2 maanden van mijn leven gekost!
Maar ik kan niet anders zeggen dat ik de busrit van Kandy naar Unuradhapura kan navertellen. Dus eerlijk is eerlijk, de buschauffeur heeft ook mijn respect gewonnen. Hij heeft samen met zijn buddy ons ‘veilig’ door het berglandschap van hartje Sri Lanka geloodst. Een helse tocht van 137km door dorpjes bezaait met straathonden, straatjes vol met brommers en tuktuks, schreeuwende mensen, lachende mensen, veel armoede, prachtig berglandschap, dichtbegroeide jungles, uitgestrekte rijstvelden, kortom uniek Sri Lanka. Ik had het voor geen goud willen missen! Maar kuste na elke busreis toch ook wel weer de grond...
Babbel
Kijk uit naar de volgende blog (hopelijk hoef ik niet te lang te wachten)
😗
Wat een prachtige reis zijn jullie aan het maken! Geniet samen!!
Liefs Babs